دستگاه تراشکاری (به انگلیسی Lathe) ماشین ابزاری است که برای تراشیدن و شکل دهی به قطعات چوبی و فلزی معمولاً دوار به کار می‌رود. به دلیل تولید اقتصادی با دقت بالا و کیفیت ، دستگاه تراشکاری را در فرمها و شکلهای مختلفی می‌سازند. اکثر قطعات ماشین آلات دارای مقاطع دایره‌ای بوده و قابل تولید با دستگاه تراشکاری می‌باشند. از طرفی به منظور ارزان بودن و سرعت بالای تراشکاری نسبت به سایر روش‌ها ، استفاده از ماشین تراشکاری یک روش معمول و پر استفاده در صنعت می‌باشد.
قسمت‌های مهم کنترل و تنظیم‌کننده دستگاه تراشکاری
چرخ دستی حامل سوپرت طول این چرخ دستی در قسمت جلو قوطی دستگاه حامل سوپرت طولی قرار دارد. می‌توان به وسیله ی آن ، دستگاه حامل سوپرت طولی را در طول بین دستگاه مرغک و دستگاه حرکت داد. وظیفه اصلی این چرخ دستی تنظیم و قرار دادن ابزار برش در هر قسمت دلخواه است، قبل از اینکه به کار بار خود کار داده شود. به وسیله چرخ دستی دستگاه مرغک می‌توان محور آن را تغییر مکان داد. چرخش آن معمولاً با دست صورت می‌گیرد. با چرخاندن چرخ دستی، مرغک ثابت محور می‌تواند داخل جا مرغک که در پیشانی سمت راست قطعه کار قرار دارد ، جا بگیرد.
علاوه بر این ، چرخش چرخ دستی موافق عقربه ساعت نیز سبب می‌گردد که محور به سمت قطعه کار جلو برود. به عبارتی دیگر مرغک در داخل محور محکم شود. از طرف دیگر در صورت سوار کردن مته در داخل محور دستگاه مرغک ضمن چرخاندن دسته آن می‌توان با جلو راندن مته، در پیشانی کار سوراخ یا مته مرغک زد.
اجزاء دستگاه تراشکاری
دستگاه تراشکاری از چهار قسمت متمایز تشکیل می‌گردد :
۱- نگهدار مرغک ثابت که همیشه در سمت چپ کارگر قرار دارد و شامل محور ماشین است.
۲- نگهدار مرغک متحرک که سمت راست کارگر بوده و می‌تواند روی میز تراش تغییر مکان دهد. مرغک می‌تواند از نوع مرغک ثابت یا مرغک متحرک باشد.
۳-نگهدار ابزار که به وسیلهٔ آن ابزار تراش می‌تواند حرکت طولی و عرضی و دورانی یا مورب بنماید.
۴-میز تراش که قطعات گفته شده در بالا روی آن سوار گردیده‌است.
در دستگاه تراشکاری ، انتهای مخروط ناقص مرغک ثابت با فشار، روی مقر خود در انتهای سمت راست محور، تکیه دارد. نگهدار مرغک ثابت با هارنه در محور d ماشین فلکه سه طبقه قرار دارند (I) که ارتباطی با محور نداشته و گردش خود را به وسیله تسمه از موتور یا میل ترانیمیسیون دریافت می کند. چرخ دنده (n) روی بدنه فلکه سوار می‌باشد. چرخ دنده (m) با خارش به محور مربوط است و روی محور خارج از مرکز که به موازات محور قرار دارد. دنده (U) و (t) را می توان با دنده‌های (n) و (m) مربوط به محور توسط انگشتی (O) به فلکه متصل کرد.
با این مکانیسم ، شش سرعت دورانی به محور منتقل می‌شود. محور D مجوف و به شکل لوله‌است، این محور روی دو تکیه گاه بدنه مرغک ثابت (A) تکیه دارد و بدنه به‌طور ثابت روی میز تراش نصب گردیده‌است.
سوپرت فوقانی
سوپرت فوقانی که روی سوپرت عرضی قرار دارد ، بوسیله دست قابل کنترل و بار دادن است. از طرفی در زیر آن صفحه صاف و مدوری قرار دارد که محیط آن بین صفر تا ۱۸۰ درجه مدرج شده است. با باز کردن پیچهای آن می‌شود سوپرت دستی را حول محور خود ۳۶۰ درجه چرخاند. با این دستگاه می‌توان مخروطهای کوتاه داخلی و خارجی و مخروطهای کامل را نیز تراشید. همچنین برای جهت روتراشی هم می توان از آن استفاده کرد. روی پیچ این دستگاه حلقه مدرجی وجود دارد که برای تنظیم بار دقیق مورد استفاه قرار می‌گیرد. در صورتی که بار بسیار کمی برای پرداخت کاری مورد نیاز باشد ، قابل تنظیم است.
البته در پیچ تراشی، خشن تراشی و برداشتن بار زیاد نیز از آن استفاده می‌شود. اما در تراشکاری‌های مخروط ناقص یا بلند اکثراً از روش اتوماتیک استفاده می‌شود. صفحه مخروطی تغییر سرعت محور اصلی روی جعبه دنده سرعت قرار گرفته است. با چرخاندن آن بوسیله دست ، هر یک از دورهای لازم را که قبلاً تعیین شده می‌توان بدست آورد. سرعت ماشین برحسب اندازه و نوع قطعه کار و نوع دنده تراشی که بکار برده می‌شود تعیین می‌گردد. بطور کلی سرعت ماشین بعد از اینکه قطعه کار و دنده تراش روی ماشین قرار گرفته باشد ، تنظیم می شود. ضمناً سرعت ماشین برحسب دور در دقیقه منظور می‌گردد.
توانایی های دستگاه تراشکاری
- شناخت فرایندهای تولید بدون براده برداری و تولید با براده برداری
- شرح فرایند تراشکاری
- شناخت و تعریف احجام دوار
- شناخت قسمت های مختلف دستگاه تراش
- شناخت قسمت های مورد نیاز دستگاه که نیاز به روغن کاری دارند
- توانایی در راه اندازی دستگاه تراش
- تنظیم دستگاه روی دور مشخص با با جا به جا کردن اهرم های جعبه دنده اصلی
- شناخت نکات ایمنی و حفظتی در هنگام کار با دستگاه تراش
برای خرید دستگاه تراشکاری می توانید به سایت مهد ابزار مراجعه کنید. برای مشاهده ی دیگر ترفند ها و آموزش های ابزار می توانید از بخش آموزش و ترفند مجله اینترنتی مهد ابزار استفاده کنید.
